Dajemo sljedeće saopštenje povodom informacije, koje su mediji preuzeli sa stranice Instituta za zaštitu od zračenja i nuklearnu sigurnost Francuske (IRSN - Institut de radioprotection et de sûreté nucléaire), o detektovanju radioaktivnog izotopa jod I-131 u zraku iznad Zapadne i Sjeverne Europe:
Zvaničnа stranicа Međunarodne agencije za atomsku energiju (IAEA) kojа se odnosi na razmjenu podataka o nuklearnim događajima (Unified System for Information Exchange in Incidents and Emergencies) nema objavljenih podataka u kojima se spominje detekcija joda I-131 iznad Evrope.
Nadalje, ovaj radiaktivni izotop se redovno prati putem mjernih stanica Međunarodnog monitoring sistema u okviru Organizacije za sveobuhvatnu zabranu probi nuklearnog oružja (CTBTO), jer predstavlja jedan od pokazatelja da se eventualno desila proba nuklearnog oružja. Iako mjerne stanice širom svijeta često detektuju jod I-131 u tragovima, mjerenja u poslednjih nekoliko mjeseci nisi zabilježila vrijednosti iznad tipčnih lokalnih nivoa.
U Bosni i Hercegovini postoji sistem za ranu najavu radiološkog ili nuklearnog incidenta, koji vrši mjerenja brzine doze zračenja u zraku. Predmetni sistem se koriste i u okviru provođenja Programa monitoringa radioaktivnosti u okolini.
Prema trenutno raspoloživim podacima ovoj sistem nije detektovao povaćenje brzine doze zračenja u zraku na pomenuti period.
Inače, radioakni izotop jod I -131 nastaje nuklearnom fisijom te se može javiti tokom eksplozije nuklearnog oružja ili u nuklearnim reaktorima, kao i u industrijskim i medicinskim objektima gdje se ovaj izotop koristi. Vrijeme poluraspada ovog izotopa je 8,02 dana.
Stoga, da je oslobađanje joda I -131 nastalo u procesu nuklearne fisije čije je porijeklo proba nuklearnog oružja ili akcident na nuklearnom reaktoru u ovom procesu bi došlo i do oslobađanja drugih radioaktivnh izotopa. Obzirom da se u prenesenoj informaciji navodi da je u vazduhu detektovan samo jod I -131, te ne postoje navodi o drugim fisionim produktima, može se pretpostaviti da je najvjerovatnoji porijeklo ovog radioaktivni izorot u atmosferi iz farmaceutske industrije (proizvodnja radiofarmaka).
Ukoliko je oslobađanje joda I -131nastalo uslјed probe nuklearnog oružja ili akcidenta na nuklearnom reaktoru došlo bi takođe, i do oslobađanja mnogih drugih radioizotopa. Imajući u vidu činjenicu da je u vazduhu iznad jednog dijela Evrope detektovan samo jod-131, a ne i drugi fisioni produkti, pretpostavlja se da je ovaj radionuklid u atmosferu dospio najverovatnije iz farmaceutske industrije.
Za kraj želimo napomenuti, da vrijednosti koncentracije joda I -131 izmjerene u Sjevernoj i Zapadnoj Evropi nemaju uticaja na zdravlje stanovništva i okolinu. Ujedno, Državna regulatorna agencija za radijacijsku i nuklearnu sigurnost Bosne i Hercegovine u okviru svojih redovnih aktivnosti vrši i praćenje zvanične stranice IAEA te ukoliko bude izmjena informacija o predmetnom događaju iste će blagovremeno učiniti dostupnim na svojoj službenoj stranici.